Wietrzeńskie kapliczki przydrożne, przydomowe i krzyże
A kapliczki – domki Boskie
Strzegą drogi, pól i wioski,
Zachęcają do pacierza
Za Ojczyznę i Papieża.
Przechodzącym w każdej porze
Pobłogosław, wielki Boże!
W podkarpackim krajobrazie odnajdujemy wielowiekowe znaki kultury materialnej w postaci przydrożnych kapliczek i krzyży. Nadają one specyficzny klimat danej miejscowości, przy czym nie zadajemy sobie pytania, jakie wiadomości one nam przekazują. Bogactwem form i treści niosą nam informacje o czasach, w jakich powstały, zdarzeniach, o ludziach ich wierzeniach, o motywach tworzenia, stylach, także zdolnościach ówczesnych twórców.
Na terenie naszej parafii (wioski) zinwentaryzowano 8 dawnych kapliczek i krzyży przydrożnych pochodzących z okresu XIX wieku i okresu międzywojnia. Są one usytuowane głównie wzdłuż drogi Krosno – Dukla. Dodatkowo, tuż przy granicach wioski istnieją 2 obiekty. Razem 10 pozycji. Przetrwanie najstarszych obiektów wiąże się ze stosunkową łagodnością traktowania kultu religijnego przez zaborcę austriackiego w przeciwieństwie do pozostałych zaborców ziem polskich. Niestety, jedna z kapliczek nie przetrwała zawieruchy II Wojny Światowej i po jej zakończeniu uległa rozbiórce (k/domu E. Krowickiego). Inna została zniszczona przez innowierców, usytuowana przy drodze (vis a vis domu Z. Helnarskiej). Figura św. Jana (na górce k/domu Fr. Czelnego) także uległa samoistnemu zniszczeniu. W jej miejsce właściciel ustawił krzyż metalowy, a ogrodzenie metalowe wykonał w hołdzie za szczęśliwy powrót z misji wojskowej Jan Wójtowicz. Uznanie za trud odnowienia przydrożnych obiektów należy się stronie społecznej urzędu gminnego. Zapomniany krzyż na wzgórzu pod lasem upamiętniający ofiary masowego pomoru z powodu epidemii cholery panującej w okolicznych wioskach, bezinteresownie wykonał Fr. Gruszczyński.
Jest jeszcze jeden, godny uwagi krzyż. Ustawiony na placu kościelnym naprzeciw głównego ołtarza, wykonany z piaskowca we Lwowie w latach 1850-60 a postawiony w 1908 przez właścicieli dworu w Wietrznie Romana i Sewerynę Jabłonowskich. Krzyż nie posiada wizerunku ani daty i nazwisk. Przez ramiona przewieszona jest kamienna szarfa. Stał niepoświęcony od 107 lat. Podczas mszy św. w intencji Ojczyzny 11.11.2015 aktu poświęcenia dokonał ks. Ireneusz Wójcik.
Wierne tradycji, współczesne pokolenie, w trosce o zachowanie ciągłości wiary, także wynikające z potrzeby serca w podziękowaniu za doznane łaski, wznosi przydomowe kapliczki wotywne i dziękczynne. W II połowie XX w i na przełomie Stuleci wykonano 8 kapliczek i krzyży, są to:
– k/domu St. H. Śliwińskich obecnie T. Stadnicka
– na górce k/W. Kordyś i W. Czelniak, obecnie E. Kozubal
– k/domu J. Matelowski
– k/domu M. J. Malinowscy
– d/domu M. T. Szopa
– krzyż na wzgórzu ustawiony przez ks. J. Fejdasza, a wykonany przez T. Szopę
– na placu kościelnym, figura M.B w wyk. art. rzeźb. Wł. Kandefera
– figura Serca Pana Jezusa umieszczona na dzwonnicy przez ks. A. Szajnara
Wspomnieć koniecznie trzeba o dwu obiektach znajdujących się na obrzeżach Wietrzna:
1/ Kapliczka wotywna św. Antoniego na łuku drogi na Kopalni Nafty w Równem. Wybudowana w 1936 r przez kierownika tej kopalni Jana Błażykowskiego. 2/ Krzyż pokutny z napisem:
„D.O.M. Pokój nieszczęśliwej ofierze ludzkigo zdziczenia 12 letniej Oldzi Soukupównej zamordowanej 9.VIII.1924”
Wymowny napis jest ostrzeżeniem i przywołuje do chwili zadumy nad popełnionym czynem. Według przekazu, zbrodniczego czynu na biednej dziewczynce, dokonał bogaty młodzieniec, syn nafciarza. Dodano – 24 XII 2015 Jerzy Malinowski